Değerli Okurlarımız, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, Eylül 2022 döneminde sağlık alanında güncelliğini koruyan pandemi süreci, kanser, kadın, aile ve çocuk sağlığı, kronik hastalıklar, yaşlılık, dezavantajlı gruplar, fiziksel aktivite, teknolojik gelişmeler ile sağlık eğitimi konularını kapsayan yayınları içermektedir. Bu sayıda toplam 18 adet araştırma makalesi, 1 adet sistematik derleme, 6 adet derleme olmak üzere 25 adet yayın yer almaktadır.

COVID-19 salgını sürecinin kişilerde psikosomatik etkilerinin devam ettiğini gösteren çalışmalar güncelliğini korumaktadır. Bu kapsamda, “COVID-19 Salgını Sürecinde Hemşirelik Öğrencilerinin Anksiyete, Depresyon ve Stres Düzeylerinin İncelenmesi” isimli araştırma, hemşirelik öğrencilerinin depresyon, anksiyete ve stres düzeylerini düşük bulmuştur, bununla beraber gereken yöntem ve eğitimin verilmesinin olası psikosomatik problemleri önleyebileceği vurgulanmıştır. Diğer bir çalışma, “Seralarda Çalışan Doğurgan Çağdaki Kadınların Yeni Tip Koronavirüse (COVID-19) Yakalanma Kaygısının İncelenmesi” ismiyle yayınlanmış, kırsal kesimde seralarda çalışan kadınların COVID-19’ a karşı orta düzeyde korku, düşük düzeyde ise anksiyete yaşadıkları ortaya konulmuştur.

Kanser ile ilgili çalışmalar bu sayıda da önemli yer teşkil etmiştir. “Kanserli Çocukların Kardeşlerinde Depresyonun Değerlendirilmesi: Bir Pilot Çalışma” isimli araştırma, kanserli çocukların kardeşlerinin de kanserle ilişki depresyon ve psikolojik reaksiyonlar yaşadığını saptamıştır. Aile temelli psikososyal yaklaşımlara olan ihtiyaç ortaya konulmuştur. “Testis Kanseri ve Kendi Kendine Testis Muayenesine Yönelik İnanç ve Tutumlar ile Kadercilik Eğilimi Arasındaki ilişki” sanayi sektöründe çalışan genç erişkin erkeklerin testis kanseri ve kendi kendine testis muayenesine yönelik inanç ve tutumları ile kadercilik eğilimi arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Diğer birçok kanser türünde olduğu gibi testis kanserinde de erken tanının önemine yönelik toplumda farkındalık oluşturulması, erken tanı davranışlarının sergilenmesinde sağlık inanç, tutum ve algılarının dikkate alınması gereği bu çalışma ile bir kez daha gündeme taşınmıştır.

Kadın, aile, çocuk sağlığı, yaşlılık, kronik hastalıklar ve dezavantajlı gruplar ile ilgili çalışmalar yayınların büyük çoğunluğunu oluşturmaktadır. “0-24 Ay Bebeği Olan Annelerin Emzirme Tutumları ile Babaların Emzirmeye Etkisi Arasındaki İlişki” isimli çalışmada annelerin emzirme tutumunda babaların pozitif yönde bir etkisi olduğu bulunmuştur. Gebelik ve emzirme dönemi, anne ve çocuk için olduğu kadar sağlıklı toplumların oluşması için de önemli süreçlerdir. Bu çalışma, babaların annelerin emzirme kararlarını pozitif yönde etkileyerek emzirmenin devamlılığını sağlayabileceğini, annelerin motivasyonlarını artırıp, karşılaştıkları emzirme sorunlarına yönelik çözümler geliştirdiğinde emzirme oranlarının artmasında etkin rol oynayabileceğini göstermiştir. “Oral Demir İlacının Akılcı Kullanımının Gebelikte Hemogram Düzeyine Etkisi” isimli çalışmada, gebelere demir ilaçlarının doğru-akılcı kullanımının önemi vurgulanarak düzenli oral demir ilacı kullanımının hemoglobin ve hematokrit değerlerini ve fetal gelişimi olumlu yönde etkilediği gösterilmiştir. “Riskli Gebeliklerde Sosyal Desteğin Maternal Stres ve Anksiyete Üzerine Etkisi” isimli çalışmada riskli gebeliklerde sosyal destek ile maternal stres ve anksiyete arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sağlık profesyonellerinin riskli gebeliği olan gebelerin ihtiyaç duydukları sosyal desteğe sahip olup olmadıklarını sorgulamalarının önemi vurgulanmıştır. “Fertiliteyi Geliştirmede Prekonsepsiyonel Bakım: İnfertil Çiftler İçin Örnek Bir Holistik Bakım Şeması” isimli derleme ile İnfertil çiftlerde prekonsepsiyonel bakımın önemine dikkat çekmek, sağlık profesyonellerine yönelik holistik bakım girişimleri sunmak ve hemşirenin rollerini ortaya koymak hedeflenmiştir. “Erkeklerin Aile Planlaması Yöntemlerine Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi” isimli çalışmada eğitim düzeyi yüksek olan erkeklerin daha olumlu tutuma sahip olduğu belirtilmiştir. “Sağlık Okuryazarlığının Kadın Sağlığı Üzerine Etkileri: Bir Sistematik Derleme” çalışmasında sağlık okuryazarlığının bir bireyin kendi sağlığı hakkında karar verirken sağlık bilgilerini arama, anlama ve uygulama yeteneğini ifade ettiği ve birçok sağlık davranışını olumlu etkilediği belirtilmiştir. “İntrapartum Dönemde Sürekli Bakım ve Ebelerin Rolü” irdelenmiş ve ebelik bakımının önündeki engeller incelenmiştir. “Yüksek Yağlı ve Yüksek Karbonhidratlı Diyetlerin Fetal Gelişim ve Bebek Sağlığına Etkisi” bir derleme çalışması olarak sunulmuştur. Hem yüksek yağlı hem de yüksek karbonhidratlı diyetlerin fetal gelişim ve bebek sağlığı üzerine çeşitli olumsuz etkileri ve bunların yetişkin dönemde ortaya çıkabilecek hastalıkların riskini arttırdığı bildirilmiştir. Bu nedenle, gebeliğin sağlıklı sürdürülebilmesi ve bebeğin yetişkinlik döneminde sağlıklı bir hayat sürebilmesi için maternal diyetin yeterli ve dengeli olması gerekmektiği vurgulanmıştır. “Gelişimsel Bakış Açısıyla Spinal Musküler Atrofi’de Çocuğun Sağlık Hakkı ve Yaşam Kalitesi” tartışılmış ve uzmanların, politika geliştiricilerin farkındalığının artmasına yönelik öneriler sunulmuştur. “Yaşlılarda Tele Hemşirelik Uygulamaları” ile yaşlı bireylerin bakımında kullanılan tele hemşirelik uygulamalarına karşı farkındalık oluşturmak, tele hemşirelik uygulama örneklerini sunmak amaçlanmıştır, tele hemşirelik uygulamalarının avantaj ve dezavantajları incelenmiştir. “Geriatrik Bireylerin Polifarmasi ve İlaç Kullanımı ile İlgili Bilgi ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi” kapsamında geriatrik bireylerin ilaç kullanımına ilişkin bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu görülmüştür. Bu nedenle, geriatrik bireylere yönelik ilaç yönetimi konusunda eğitimlerin planlanması ve ilaç yönetimine yönelik ortak hedefler oluşturulması gerekliliği ortaya konulmuştur. “Sağlık Bilimleri Öğrencilerinin Alzheimer Hastalığı ve Demansa Yönelik Bilgi ve Tutumları” incelenmiş ve öğrencilerin bilgi düzeyini arttırmak için geliştirici ders içeriklerine ihtiyaç duyulduğu vurgulanmıştır. “Farklı Kronik Hastalığı Olan Bireylerde Kaygı, Hastalık Kabulü ve Öz Etkililik Seviyesinin İncelenmesi” isimli aratırmada kronik hastalığa sahip bireylerde kaygı düzeyleri yüksek, hastalık kabulü ve öz etkililik seviyesi düşük bulunmuştur. Bu nedenle, farklı kronik hastalığa sahip bireyler, hastalığa karşı ortaya çıkan tutumlar açısından dikkatli değerlendirilmeli ve bakım planları bu doğrultuda sürdürülmelidir. “Çalışma Yaşamında Dezavantajlı Gruplar ve Eşitsizlikler” isimli araştırmada dezavantajlı grupta yer alan kadınlar, engelliler, çocuklar, yaşlılar, göçmen işçiler, eski hükümlüler olarak karşımıza çıkan çalışanların sağlık durumlarının ve yaşam kalitelerinin olumsuz etkilendiği belirtilmiştir. Çalışan merkezli bir iş sağlığı güvenliği politikasında, çalışanların sağlık ve sosyal yönden güvence altına alınması ve desteklenmesi üzerinde durulmuştur. Fiziksel aktivite ile ilgili araştırmalar da güncelliğini korumaktadır. Bu kapsamda, “Yetişkin Erkeklerde Fiziksel Aktivite Düzeyine Göre Alt Üriner Sistem Semptomlarının Karşılaştırılması” isimli çalışmada inaktif yetişkin erkeklerde, çok aktif olanlara göre daha fazla alt üriner sistem semptom olduğu görülmüş ve bilinçli fiziksel aktivite programlarının oluşturulmasının önemi vurgulanmıştır. Teknolojinin sağlık alanına girişi ile bu alanda yapılan çalışmalar hız kazanmıştır. “Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Fakültesi Öğrencilerinin Teknoloji ile İlgili Bakış Açılarının Belirlenmesi” isimli kesitsel araştırmada öğrencilerin en az yarısının teknolojik araçlarla karşılaştığı ve bu deneyimlerin son sınıf derslerinde yoğunlaştığı görülmüş, teknolojik araçlar hakkında farkındalığı arttırmak için önerilerde bulunulmuştur. “Biyoteknolojik Aşıların Geliştirilmesinde Kullanılan Biyoistatistik Analiz Yöntemleri ve Bir Minitab Uygulaması” ile biyoteknolojik aşı geliştirmek için kullanılan biyoistatistik analiz yöntemleri tanıtılmıştır. Bu sayıda yayınladığımız kas-iskelet sistemi ile biyomekani çalışmalarında, “Genç Erişkinlerde El Anatomisi, Cinsiyet Farklılıkları, ROC Eğrisi Değerleri ve Regresyon Formülleri” ile genç erişkin kadın ve erkek bireylerin el boyutlarından cinsiyet tahminine yönelik analizler yapılmış ve elde edilen regresyon formülleri özellikle adli tıp uzmanları ve adli antropologların kullanımına sunulmuştur. “Obez Çocuklarda Omurganın Yapısı ve Mobilitesi ile Denge Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Ön Çalışma” ile obez çocuklarda omurga yapısı ile denge arasında bir ilişki olduğu bulunmuştur. Obez çocukların gelişimleri boyunca omurga yapı ve mobilitelerinin takibinin yapılmasının ileriki problemlerin önlenmesinde önemli olduğu bildirilmiştir. Hemşirelik bakımı konusunda “Presenteeism: Hemşirelik Bakım Davranışlarını Etkileyen Bir Faktör” isimli araştırma hemşirelerin orta düzeyde presenteeism (psikolojik olarak işte var olamama) yaşadığını ve bu durumunun hemşirelik bakım davranışlarını negatif etkilediğini belirlemiştir. Hemşirelik eğitimi konusunda “Bir Kamu Hastanesinde Hemşirelere Yapılan Bilimsel Rol Modelliğin Alanda Akademik Sürecin Aktive Edilmesine Etkisi” isimli çalışmada, kamu hastanesinde üç yıllık süreçte Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürlüğü bünyesinde gerçekleştirilen bilimsel rol modellik sonrasında, sahada hemşirelikte akademik sürecin aktifleştirildiği, hemşirelerde bilimsel sürece katılım oranının arttığı saptanmıştır. Pek çok farklı araştırmanın yer aldığı bu sayımızın farkındalığı ve toplumsal duyarlılığı arttırarak ileriki çalışmalara ışık tutmasını diliyorum. Bu sayımızı, sağlıklı yaşamın sürdürülmesi ve hastalığın iyileştirilmesi sürecinde bilimsel ve insan odaklı bir yaklaşımla problemlerin çözülmesi, tıbbi yöntemlerle tedavi ve rehabilite edilmesi hususunda yoğun çaba, emek ve özveri ile çalışan sağlık çalışanlarına ithaf ediyorum. Bu kapsamda, Prof. Dr. Fikri SALMAN tarafından tasarlanan ve sağlık çalışanlarına çiçek takdim edilmesini sembolize eden orijinal kapak resmi ile tüm sağlık çalışanlarına teşekkür ediyor, saygılarımı sunuyorum.

Prof. Dr. Derya ÖZER KAYA

Editör

Erken görünüm için: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikcusbfd/issue/72902