Değerli Okuyucularımız,

İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, Ocak 2022 sayısının teması kanserle mücadeleye dikkat çekmek, farkındalık oluşturmak ve katkı sağlamak amacıyla “Kanser ve Sağkalım” olarak oluşturulmuştur.

Kanser, günümüzde insan sağlığını tehdit eden önemli hastalıkların başında gelmektedir. Dünya Sağlık Örgütü'nün bir alt kuruluşu olan Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı küresel kanser yükünün 2020 yılında 19,3 milyon yeni vakaya ve 10,0 milyon yaşam kaybına yükseldiğini bildirmiştir. Dünyada her 5 kişiden birinin yaşamları boyunca kansere yakalandığı, her 8 erkekten 1'i ve her 11 kadından 1'inin kanser nedeniyle yaşamını kaybettiği vurgulanmıştır. Ülkemizde, her 3 dakikada 1 kişiye kanser tanısı konduğu bilgisi paylaşılmaktadır. Bununla beraber, teknolojik gelişmeler ile yeni tanı testleri ve tarama programları hastaların erken evrede belirlenmesini, tedavideki gelişmeler ve bakım kalitesinin yükselmesi kanserden sağ kalan insan sayısının artmasını sağlamıştır. Dünya çapında, kanser teşhisi konduktan sonraki 5 yıl içinde sağ kalan toplam kanser hastası sayısının 50,6 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Kanser tedavisi sonrası hastaların, sıklıkla hastalığın nüksü, yorgunluk, ağrı, pek çok sistemin etkilenmesi ile beraber fonksiyonlarda bozulma, ikincil kanserler ve psikososyal problemlerle karşılaştığı bilinmektedir. Kanserden sağ kalan bireylerde fiziksel fonksiyonları iyileştirmeye, komplikasyonları önlemeye, hem bireye hem de bakım verenlere sağlanabilecek destek sistemlerini belirlemeye yönelik rehabilite edici ve destekleyici tedavilere odaklanılmalıdır. Tüm bakım gereksinimlerinin karşılanması çok disiplinili ekip yaklaşımını gerektirmektedir. İşte tüm bu ihtiyaçlar çerçevesinde bu konuya farkındalık oluşturmak, bilimsel çalışmalar ve yeni gelişmeler hakkında bilgi sahibi olmak, yeni yapılacak projelere ışık tutabilmek için bu konuda yürütülen farkındalık, önleme, beslenme, bakım ve rehabilitasyon çalışmalarına ait pek çok araştırma, derleme ve olgu sunumunu bu sayıda toplamak istedik.

Bu temamıza eşlik eden orijinal kapak resmi, Prof. Dr. Fikri SALMAN tarafından tasarlanmıştır. Görselin bir tarafında hücresel değişiklikler ile ilgili modellemeler yer alırken diğer tarafında kırmızı ve sarı güller bulunmaktadır. Sevgiyi, aşkı, tutkuyu ifade eden kırmızı güller etrafımızda hayatta olan sevdiklerimizi, yakınlarımızı, eş-dost ve akrabalarımızı, ayrılığın sembolü olan sarı güller de kanser sebebiyle aramızdan ayrılan sevdiklerimizi temsil etmek üzere kullanılmıştır. Kanserden etkilenen tüm insanların hayatlarına destek ve umut getirmek, hastalara ve bakım verenlerine ölümcül hastalığa karşı savaşta yalnız olmadıklarını hatırlatmak, kanser teşhisiyle solan umutların, bilimsel ve insan odaklı bir yaklaşımla psikolojik olarak desteklenmesi ve tıbbi yöntemlerle tedavi ve rehabilite edilmesi sonucunda yeniden yeşermesine destek olmak amaçlanmıştır.

Bu kapsamda, bu sayıda toplam 11 adet araştırma makalesi, 1 sistematik derleme, 16 adet derleme ve 1 adet olgu sunumu yer almaktadır. Temaya özel yayınlar ile birlikte dergiye gönderilip kabul edilen diğer yayınlar da bu sayıda yer almaktadır. Bu konuda yapılacak her türlü nitelikli araştırma sonraki sayılarda dergimizde değerlendirilip paylaşılmaya devam edecektir.

Kanser teması özelinde yayınlanan araştırma makaleleri “Kadınların Jinekolojik Kanserlerle İlgili Farkındalığı ve Farkındalığı Etkileyen Faktörler; Meme Kanseri Cerrahisi Sonrası Ekstremite Hacmi İle Ağrı, Duyu ve Kavrama Kuvveti Arasındaki İlişki”, derlemeler “Kanser Sonrası Yaşam: Sağ Kalanların Gereksinimleri; Pediyatrik Onkoloji Hastalarında Ruhsal Hastalıklar ve Bakıma Yönelik Kanıta Dayalı Güncel Uygulamalar; Kanserde Fiziksel Aktivite ve Egzersiz- Koruyucu ve Tedavi Edici Etki; Meme Kanserinde Sarkopeni ve Egzersiz; Kanser Hastalarında Bir Semptom Konstipasyon: Literatür İncelemesi” ve olgu sunumu “Tiroid Papiller Karsinom Diffüz Sklerozan Varyant: Klinikopatolojik Tanıda Tuzak” başlıklarında sunulmuştur.

Kanser ve pek çok hastalık için sağlıklı yaşam ve korunmada önem arz eden konulardan beslenme hususu “Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Durumları, Posa Tüketimleri ve Bağırsak Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi” isimli araştırma, “Menopoz Döneminde Beslenmenin Yönetimi; Beta Glukanların Sağlık Üzerine Etkileri: Güncel Yaklaşımlar; Otoimmün Tiroid Hastalıklarında D Vitamininin Rolü; Ketojenik Diyetin Dirençli Epilepsi Üzerine Etkisine Güncel Bakış; Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarından Akupunkturun Beslenme Durumları Üzerine Etkisi; Obez Diyabetli Bireylerde Enerji Harcamasının Belirlenmesinde Kullanılan Yöntemler; Obezitesi Olan Diyabetli Bireylerde Dinlenme Metabolik Hızının Belirlenmesinde Kullanılan Yöntemler; Çocuklarda Meyve ve Sebze Tüketimini Artırmaya Yönelik Kanıt Temelli Yaklaşımlar” başlıklı derlemeler ile irdelenmiştir.

Sağlık için risk teşkil eden sigara ve stres “Hemşirelik Öğrencilerinin Parafonksiyonel Oral Alışkanlıkları ile Bağımlı Kişilik Özelliğinin Sigara İçme Durumlarına Etkisi, Diyetetik Birinci Sınıf Öğrencilerinde Sınav Stresi: Stres, Uyku Kalitesi ve Beslenme Durumundaki Değişiklikler (Exam Stress In Dietetics Freshmen: Changes In Stress, Sleep Quality, And Nutritional Status)” isimli araştırmalar ile incelenmiştir. Sağlığın geliştirilmesi hususunda modeller kapsamında “Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeline Dayalı Hemşirelik Araştırma Örnekleri: Sistematik Derleme” ismi ile sunulmuştur. Yine, “Kronik Hastalıklar ve Umut Terapisi; Fizyoterapide Zihin-Beden Birlikteliğini Amaçlayan Bütüncül Bir Yaklaşım: Temel Beden Farkındalık Terapisi –Eğitimsel Derleme” isimli yayınlar çok yönlü bakış ve yaklaşımlar ile sağlığı destekleyici uygulamalara dikkat çekmektedir.

Covid-19 pandemisi dünyada ve ülkemizde hala hayatı tehdit eden bir süreç olarak devam etmektedir. “Covid-19'dan Korunma Önlemi-Para Yıkama” ve “Türkiye'de COVID-19 Pandemisinin Erken Aşamalarında Acil Sağlık Çalışanlarının Deneyim ve Stres Durumunun İncelenmesi (Examination of the Experience and Stress Situation of Emergency Health Professionals During the Early Stages of the COVID-19 Pandemic in Turkey)” isimli araştırmalar bu sayıda paylaşılmıştır. Pandemi nedeniyle evde çalışanların sayısının artması ve bunun oluşturduğu ağrı ve yaşam kalitesi değişimleri ile ilgili önerilen postür ve solunum egzersizlerinin etkilerinin araştırıldığı “Ev Ofis Çalışanlarında Postür ve Solunum Egzersizlerinin Ağrı ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi” isimli araştırma bu konudaki sonuçları ortaya koymuş, öneriler sunmuştur. “COVID-19 Pandemisinde Aferez Hemşirelerinin Yaşadıkları Zorluklar; Koronavirüs Hastalığı’nda Bağışıklık Sistemi Üzerinde Etki Gösteren Bazı Önemli Tıbbi Bitkiler ve Kullanılabilirlikleri” isimli derlemeler de bu sürece destek olmayı hedefleyen bilgiler sunmaktadır.

Cerrahi süreçlere ait “İnstabil Femur İntertrokanterik Kırıklarında İki Farklı Tedavi Yönteminin Karşılaştırması, Cerrahi Kliniğinde Yatan Hastaların Sağlık Okuryazarlığı Düzeylerinin Sağlık Algısı ve Ameliyat Korkusuna Etkisi” isimli iki araştırma ve sağlık çalışanlarından ebelerin mesleki aidiyetlerine ait araştırma “Ebelerin Mesleki Aidiyetlerinin İncelenmesi: Kesitsel Bir Çalışma” ismi ile bu sayıda yer almıştır.

Kanser konusunda farkındalık oluşturmak, hastalığın oluşmadan önlenmesini sağlamak, erken teşhisin ve kapsamlı tedavilerin geliştirilmesi için çalışmak, küresel kanser yükünün oluşturduğu fiziki, psikolojik ve maddi yükleri azaltmak için hep birlikte çalışmak zorundayız. “Kanser” temalı bu sayının, bilgi birikimini, farkındalığı ve toplumsal duyarlılığı arttırarak ileriki çalışmalara ışık tutmasını diliyorum. Bu sayımızı, kanserle azimle mücadele eden hastalara, ailelerine ve bu konuda çalışan tüm sağlık çalışanlarına ithaf ediyorum.

Prof. Dr. Derya ÖZER KAYA
Editör

Erken görünüm için: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikcusbfd/issue/68428